Voor de bouw van de Velodroom moest een aanzienlijk consortium samengesteld worden van bouwgroepen, architectenbureaus, studieburelen, beton- en houtproducenten, een pistebouwer, alsook een hele reeks onderaannemers. “Naar de buitenwereld toe vormden Vanhout en Houben een geïntegreerde tijdelijke maatschap”, vertelt Bert Lenaerts, gedelegeerd bestuurder van bouwgroep Vanhout. “Het ging bovendien om een design-build-maintain-aanbesteding, wat wil zeggen dat we als consortium verantwoordelijk waren voor het ontwerp, het bouwen én het toekomstige onderhoud van de Velodroom. Daar komen heel wat partners bij kijken.”

Jochen Willen, COO van bouwgroep Houben: “We werkten met Vanhout eerder al samen voor de renovatie van Z33, Huis voor Actuele Kunst, in Hasselt. Dat gaf vertrouwen voor het bouwen van de Velodroom. Zo'n grootschalig project kan enkel slagen als je blind vertrouwt op elkaar. Omdat Houben en Vanhout hetzelfde DNA delen klikte het uitstekend, zowel op de werf als daarbuiten. We vullen elkaars sterktes aan.”

Once in a lifetime

Dat de Velodroom geen dertien-in-een-dozijnproject is behoeft geen kanttekening. “Een wielerpiste bouw je maar één keer in je leven. Het zal nog wel even duren voor er in België een nieuwe piste gebouwd wordt”, aldus Jochen. “Intussen zijn we al gevraagd om ook in Dubai een piste te gaan bouwen, maar daar zijn we niet op ingegaan” (lacht).

Bert vult aan: “Als aannemers hadden we geen ervaring in pistebouw, maar onze architectenpartner B-Juxta had wel al de nodige piste-ervaring opgedaan in Gent en Roubaix. Bovendien werkten we met Velotrack International samen met een van de grootste pistebouwers ter wereld. Als consortium wisten we met andere woorden waar we mee bezig waren.”

Strakke timing

Hoewel de kandidatuurstelling dateert van 2018, ging de bouwfase pas in maart 2022 daadwerkelijk van start. Anderhalf jaar later, op 31 augustus 2023 werd de Velodroom al opgeleverd. “Gigantisch snel voor een project van zo’n omvang”, aldus Bert. “En enkel mogelijk omdat we grotendeels voor prefabricage hebben gekozen”, vervolgt Jochen. “De eerste schup mag dan wel in maart 2022 de grond zijn in gegaan, wij waren al een jaar bezig met de voorbereidingen. Zo konden we bij de start van de bouwfase meteen beginnen met het plaatsen van de prefabonderdelen. Tribunes, kolommen, balkenstructuur, spanten, staalstructuur, gevelopbouw ... Vrijwel alles behalve de piste was prefab.”

Fins hout

De wielerbaan zelf is een pareltje geworden. "Eén van de snelste pistes ter wereld – om zoveel mogelijk records te kunnen vestigen. De piste is latje per latje ter plaatse getimmerd. Puur vakmanschap", vertelt Bert. "Het hout zou aanvankelijk van Siberië komen maar omwille van de Oekraïnecrisis moesten we plots op zoek gaan naar een nieuwe leverancier. Houtschaarste en spectaculaire prijsstijgingen speelden ons parten, maar we vonden een oplossing in Finland. Uiteindelijk hebben we nauwelijks vertraging opgelopen."

UCI-conform

Een WK-waardige piste moet natuurlijk ook conform zijn aan de regels van de UCI (Internationale Wielerunie). “Dat gaat verder dan enkel de piste zelf", legt Jochen uit. "Het systeem van tijdsmetingen ging via een gespecialiseerde onderaannemer. Voor de verlichting hebben we een lichtstudie laten uitvoeren. Zelfs de ventilatie moest aan UCI-normen voldoen. Alles moest binnen het gebouw passen en uitgevoerd worden volgens de richtlijnen"

Meer dan een piste

De Velodroom is uiteindelijk veel meer dan enkel een wielerpiste geworden. Het gebouw omvat naast de piste ook vier sportvelden, een gymnastiekhal, een medisch centrum, een inspanningslab, een fitnessruimte, horecafaciliteiten en vergaderruimtes. “Ons ontwerp blonk van in het begin uit in functionaliteit. Het feit dat we vier sportvelden binnen de piste konden integreren is daar een mooi voorbeeld van. Net zoals de mobiele tribunes, die de capaciteit verhogen van 1.000 naar 3.750 zitjes”, legt Bert uit.

Pal in het groen

Het gebouw mocht de bosrijke setting van het Circuit van Zolder niet verstoren en moest organisch in de natuurlijke omgeving opgaan. “We hebben bewust gekozen voor een ontwerp dat naadloos aansluit bij zowel het circuit van Zolder als de omliggende bossen. Het gebouw heeft een gestroomlijnd karakter, met als doel om van binnenuit een panoramisch uitzicht op het omringende groen te bieden. Ook het ontwerp van de fitness- en horecazaal maakt optimaal gebruik van licht, groen en natuurlijke materialen.”

Op vlak van duurzaamheid gooit de Velodroom eveneens hoge ogen. “Het dak ligt vol zonnepanelen en we maken exclusief gebruik van LED-verlichting - al is dat tegenwoordig een evidentie geworden. Het systeem van warmterecuperatie is duurzaam, net zoals de materialen die we gebruikt hebben. Omdat we de riolering niet zomaar konden doortrekken tot aan het gebouw hebben we gekozen voor een omvangrijk rietveld als waterzuiveringssysteem”, legt Jochen uit.

Sneuvelende records

Het uiteindelijke resultaat mag gezien worden. "We zijn erg trots op wat we samen hebben kunnen realiseren. De uiterst korte bouwtijd, de Oekraïneoorlog en de daarbij gepaarde energiecrisis, vereisten het vermogen om snel en doelgericht te handelen", verklaart Bert. "Niets dan lof voor onze mensen. Zij hebben zich dag en nacht ingezet om alles tijdig rond te krijgen. Ook als de omstandigheden tegenzaten. We hopen dat er veel records mogen sneuvelen in de Velodroom", besluit Jochen.

Kaderstuk Marc Wauters

Marc Wauters, ex-profwielrenner en bezieler van het project, wilde een UCI-conforme piste die geldt als een van de snelste ter wereld. Daar is hij uiteindelijk ook in geslaagd.
“We zijn steeds vertrokken vanuit de piste en hebben de Velodroom als zodanig errond gebouwd. Niet andersom", legt Marc uit. "De baan is ontworpen om een optimale flow voor de wielrenners te verzekeren. Met ruime bochten en rechte stukken die ver uit elkaar liggen. De profwielrenners die de baan hebben uitgetest waren alvast enorm enthousiast over de snelheid die ze konden genereren.”

Het is zijn droom om in 2030 een wereldkampioenschap baanwielrennen te mogen organiseren in de Velodroom. "De piste is zonder meer WK-waardig. En we hebben een goed contact met de UCI. Ter voorbereiding willen we de komende jaren Europese en Belgische kampioenschappen organiseren. Maar de Velodroom is vooral ook een uitvalsoord voor sportliefhebbers om hun hartje op te halen, zowel competitief als recreatief. Zo maken we van Heusden-Zolder een echte wielerhub."