Oude basisschool schuift een bank vooruit als sociaal woonproject

Het leegstaande schoolgebouw in de Onderwijsstraat was enkele jaren geleden aangekocht door Maaslands Huis. De sociale woonmaatschappij wilde het integraal herbestemmen, maar daar stak het mijnverleden van de streek een stokje voor. Het pand had veel geleden onder de atmosferische omstandigheden die met het mijngebeuren gepaard gingen. Een klein gedeelte van het schoolgebouw werd daarom afgebroken en vervangen door een nieuwbouwvolume. Het centrale deel van de basisschool, het symmetrische bouwvolume aan de straatzijde, bleef wel overeind en handhaaft zo het vertrouwde beeld van de school, ingebed in het collectieve geheugen van het dorp. Aan de achterkant verrees een volledige nieuwbouw. “Dit is een ambitieus woonproject, gerealiseerd in moeilijke tijden”, vertelt Johan Vandekerckhove, directeur van Maaslands Huis. “Dankzij de gezamenlijke inspanningen van onze administratie, de architect en in het bijzonder de aannemer werd het project uitgevoerd binnen het vooropgestelde budget van 5,2 miljoen euro.”

Van klaslokaal naar appartement

“Met een of twee slaapkamers – dit aantal was bepaald in overleg met de gemeente Maasmechelen – richten de 32 appartementen zich voornamelijk op alleenstaanden, ouderen en kleine gezinnen. Tien appartementen zijn ook geschikt voor mensen met een beperking”, vervolgt Kim Claessens, voorzitter van Maaslands Huis.

Het bestaande schoolgebouw, gekenmerkt door een indrukwekkende baksteenarchitectuur, kreeg aan de straatzijde op het gelijkvloers acht appartementen. Elke wooneenheid was vroeger een klaslokaal. Op de eerste verdieping en in het tot dan toe ongebruikte dakvolume van het gebouw zijn acht duplexappartementen ondergebracht. Het pand is aan de kant van de vroegere speelplaats, die een gezellig binnengebied werd, verfraaid met een nieuwe achtergevel met terrassen voor alle appartementen. Centraal in het bestaande schoolgebouw ligt een poortgebouw, dat een onderdoorgang heeft en het binnengebied ontsluit voor de zachte weggebruiker.

De latere aanbouw van het symmetrische bouwvolume, tussen het schoolgebouw en de linkerbuur, werd vervangen door een nieuwbouw die subtiel aan het voormalige schoolgebouw is gekoppeld. Een opening in deze vervangbouw vormt de inrit naar de bewonersparking aan de linker perceelgrens van het binnengebied. De doorgang is nu overbouwd met twee verdiepingen, die samen vier appartementen huisvesten.

Om de schaal van de vroegere speelplaats te verkleinen, koos ontwerpbureau Depot ervoor een nieuw bouwvolume in te planten ter hoogte van de achterste perceelgrens. Die nieuwbouw werd op het gelijkvloers opengewerkt, zodat er plaats is voor auto’s en een grote afgesloten fietsenstalling. Op de drie verdiepingen zijn in totaal twaalf appartementen gerealiseerd.

Een groot deel van de 32 wooneenheden wordt in gebruik genomen door bewoners op leeftijd van de verouderde sociale woonwijk Schietskuil in Maasmechelen. Zij komen in het nieuwe project terecht in een unieke en groenere omgeving en vinden er een woonbeleving die meer op hun maat is gesneden.

Vergroening van de site

In de plannen van ontwerpbureau Depot moest de betonnen speelplaats voor een stuk plaatsmaken voor groen. De terrassen van de gelijkvloerse appartementen in het bestaande schoolgebouw worden van elkaar afgescheiden door hagen. Achter het wandelpad dat langs de rugkant van die terrassen loopt, strekt zich een groene gemeenschappelijke speelweide met bomen en hagen uit tot aan de nieuwbouw achteraan de site.
Waar verharding nodig was, werd opnieuw gekozen voor betontegels. Enerzijds een symbolische keuze, als verwijzing naar de vroegere speelplaats, maar anderzijds ook een praktische optie omdat het binnengebied zo aansluit bij de resterende speelplaats rond het oude schoolgebouw. Enkel aan de linkerzijde van het binnengebied zijn rijdende auto’s toegelaten.

Bouwen voor 100 jaar

Het perceel van de nieuwe ontwikkeling grenst aan het terrein van het oude gemeentehuis van Eisden, dat in het verleden werd verbouwd en uitgebreid tot hoofdzetel van Maaslands Huis. In dit plan is toen al rekening gehouden met het woonproject: werknemers van Maaslands Huis kregen in het binnengebied parkeergelegenheid, te bereiken via dezelfde inrit als die voor de bewoners van het nieuwe project.
Alle wooneenheden hebben een E-peil dat de criteria van een BEN-woning benadert. In de keuze van materialen en constructieprincipes liet ontwerpbureau Depot zich leiden door de nadrukkelijke wens van de opdrachtgever om “te bouwen voor 100 jaar”. De betrokken studiebureaus waren Advison (sonderingen), CreteQ (EPB-verslaggeving en veiligheid), V2S (stabiliteitsstudie) en Multis (studie technieken).

Heropleving van het dorp

“De constante dialoog tussen aannemer, architect en bouwheer waren cruciaal in dit project”, stelt Johan Claes van Bouwbedrijf Vandersmissen uit Herk-de-Stad. “Een gesloten bebouwing afbreken en vervangen door een nieuwbouw en daarnaast ook nog eens een nieuwbouw realiseren en een bestaand gebouw renoveren, vergt een heel strikte fasering van de werken. Transporten, kraangebruik en planning werden constant onder de loep genomen om een zo efficiënt mogelijke werking te garanderen.”
Ook bij ontwerpbureau Depot is het team van creatievelingen bijzonder tevreden met het eindresultaat. “Wij zijn ervan overtuigd dat de opwaardering van de oude gemeenteschool tot sociaal woonproject bijdraagt tot de heropleving van Eisden-Dorp”, zegt architect-bestuurder Dieter Van Loon. “Ons kantoor is in hetzelfde dorp gevestigd, we zijn dan ook geëngageerd in onze eigen omgeving. Daarom sluit het woonproject mooi aan bij eerdere realisaties van ons bureau zoals de herinrichting van het Vrijthof, de verbouwing van het oude gemeentehuis tot hoofdzetel van Wonen in Limburg en de uitbreiding van de lagere school. Het project is weer een extra stimulans in het proces. Dit merken we aan het aantal ontwikkelaars dat inmiddels de weg naar Eisden-Dorp heeft gevonden en werk maakt van soortgelijke projecten.”

Levenswerk verderzetten

Bij de opstart van het sociaal woonproject, in april 2020, moest Bouwbedrijf Vandersmissen afscheid nemen van zijn gedelegeerd bestuurder Jaak Vandersmissen, die overleed aan de gevolgen van corona. Uiteraard was dat een zwaar verlies voor de firma en voor de familie Vandersmissen. “Jaak stond samen met zijn echtgenote Vivianne Hermans sinds 1978 aan het roer van de onderneming en leidde het bedrijf met hart en ziel. Het gemis is enorm, maar het is ook mooi om te zien dat het dagelijks functioneren van het bedrijf – nu onder leiding van Vivianne en enige zoon Marnix Vandersmissen – nooit in het gedrang is gekomen door de volle overgave van alle werknemers, die het levenswerk van Jaak verderzetten. Verschillende kwalitatieve en prachtige gebouwen zijn daar inmiddels het resultaat van”, laat Bouwbedrijf Vandersmissen nog weten.