MEGA-UPGRADE: VERHELDEREND LICHT EN NIEUWE ENERGIE IN MECC MAASTRICHT

Van indoor springwedstrijden voor paarden tot beurzen voor staalontwikkelaars, geen week is hetzelfde bij MECC Maastricht. Het gehele team zowel op kantoor als op de werkvloer zijn dag na dag in beweging om al die logistiek en organisatie in goede banen te leiden. Het complex onderging enkele jaren geleden een upgrade en uitbreiding die de productiviteit, aantrekkelijkheid en ruimtelijke benutting van de locatie nog verder ten goede kwam. “Dat waren vooral structurele en esthetische aanpassingen die vandaag de dag zichtbaar en tastbaar zijn”, legt Lars Wolfs uit. “Het doel daarvan was om onze positie in de internationale congres- en eventhosting te versterken. Maar er zijn ook zaken die we achter de schermen, weggewerkt in muren en staalconstructies, willen aanpakken. Het gebouw is van de gemeente Maastricht, maar wij staan in voor het onderhouds- en vervangingswerk. De laatste jaren zijn we aan het inzetten op verduurzaming, en dat willen we voortzetten. Zo zijn we een tijdje geleden gaan onderzoeken op welke manier we de verlichting in ons hallencomplex en de parkeergarages konden aanpassen.”

Snel schakelen

Die zoektocht kwam uit bij ESZET Lighting, een distributeur van geavanceerde lichtsystemen die o.a. in grote gebouwen worden toegepast. “Iedere eigenaar heeft zijn specifieke wensen en behoeftes”, vertelt Mark Laponder. “Zo ook het MECC. Juist omdat elke dag hier anders is, moet het lichtsysteem veelzijdig zijn.” Lars beaamt dat. “We hebben hier zoveel verschillende soorten events, je komt dan niet toe met een schakelaar die gewoon aan en uit kan. Elke event heeft zijn eigen vorm van belichting nodig en we moeten het ook tijdens een productie kunnen aanpassen. Neem bijvoorbeeld een concert van André Rieu. Als hij een stuk uitvoert dat met een knaller moet beginnen, dan moet de verlichting direct kunnen uitgaan. Maar met de afkoeltijd van de oude lampen ging dat lamp voor lamp. En als je het systeem aanzet, gingen de lampen ook één voor één aan. Er zat vertraging op, met andere woorden. Daarom was het nu tijd voor nieuwe armaturen die direct reageren. Het zijn zaken die ogenschijnlijk klein lijken, maar in ons werk van groot belang zijn.” Ook het lagere energieverbruik telt mee. Tegen 2030 wil MECC Maastricht namelijk haar Scope 1- en Scope 2-emissies gereduceerd hebben met 46 procent. Lars: “Dat is een hele opgave, maar we hebben het vastgelegd bij de SBTI. Dat betekent dat we daarop getoetst gaan worden en er jaarlijks over moeten rapporteren.”

Rekenwerk

In totaal zijn er drie evenementenhallen uitgerust met nieuwe verlichting. Daar kwam wel wat rekenwerk aan te pas. Mark illustreert het met de examenperiode van de Universiteit Maastricht als voorbeeld. “Gedurende negen weken per jaar komen hier studenten hun examens doen, 5 dagen, 3 examens per dag. Dat gebeurt in met name de Westhal, waar de studenten voor toereikende verlichting volgens de vigerende norm 500 lux nodig hebben. Maar voor een evenement of beurs heb je dat meestal niet nodig, want daar moet het licht eerder gedimd en sfeervol zijn. Voorheen waren er twee hallen uitgerust met 300 lux en één hal met 500 lux. Maar met de verduurzaming en een upgrade in het oog, vroegen we ons af of we niet alle drie de hallen konden uitrusten met 500 lux. Vroeger moest je daarvoor veel meer armaturen ophangen, maar dankzij de technische mogelijkheden die LED-verlichting biedt, kun je met hetzelfde aantal armaturen wel naar die 500 lux, en zelfs nog hoger, gaan. En dan terugdimmen wanneer 500 niet nodig is.”

Langere levensduur

Ook daar kwam verduurzaming in beeld. Mark: “Met TL-buizen en gasontlading lichtbronnen had je vroeger een ontstekingselektrode. Ging die vaak aan, dan kwam er na een tijdje steeds minder licht en moest je uiteindelijk de lamp verwijderen en weggooien. Met LED gaat het anders. Het gaat vele malen langer mee, en geeft na circa honderdduizend branduren misschien wel iets minder licht dan zijn maximumcapaciteit. We bedachten dat we dat konden compenseren door armaturen op te hangen die eigenlijk meer capaciteit hebben dan 500 lux, maar die door middel van software het grootste gedeelte van de tijd onder hun capaciteit presteren. Daarmee spaar je het armatuur en verleng je de levensduur met zo’n 10 tot 12 procent(obv kansberekening), want ook op de dag dat hij minder licht gaat geven, kan hij nog jaren mee voor de 300 of 500 lux die het MECC nodig heeft.”

Volle agenda

Naar wens van het MECC-team werden de armaturen, die normaal wit zijn, in het zwart voorzien, en voor het installatiegemak kreeg elk armatuur ook een 2-voudige aansluitkabel. Lars: “Het is heel fijn als je een partner hebt die zulk maatwerk voorziet. Dat maakt het project een stuk eenvoudiger.” En toen kwam er nog het detail… namelijk de daadwerkelijke installatie en implementatie en het juiste moment daarvoor. Mark en Lars moeten beide lachen. “Dat was nogal een oefening”, zegt Mark. “Bij onze leverancier liep de productie en opslag vol, want er kwamen veel pallets binnen voor de levering aan het MECC en aan andere klanten. Maar wanneer ga je installeren? Grote events kun je niet zomaar stopzetten, uitstellen of cancelen omdat de verlichting tijdelijk vervangen wordt of ontbreekt. Dus de drukke agenda bleek een uitdaging te zijn.” Uiteindelijk volgde de daadwerkelijke installatie daardoor enkele maanden later dan aanvankelijk gepland, maar het resultaat mag er zijn. Tijdens een rondleiding laat Lars trots de slimme installatie zien. In de Westhal, waar op dat moment twee heftrucks rondrijden om de hal in orde te brengen voor een volgend event, haalt hij zijn smartphone naar boven en dimt hij met één druk op de knop de volledige installatie. Het lichtniveau kan naar elke gewenste stand worden aangepast. Ook de noodverlichting is verdubbeld en geoptimaliseerd, zodat grote groepen bezoekers in geval van stroomuitval op een veilige manier het pand kunnen verlaten.

Zonnige hoogtes

De duurzaamheidsslag gaat echter nog verder – of, betergezegd, hoger. “De dakbedekking moest vernieuwd worden”, zegt Lars. “Nu wilden we eigenlijk graag het gebouw uitrusten met zonnepanelen, maar onze daken kunnen die ballast niet zonder meer aan. Dat komt doordat het grote oppervlakken zijn die aan de onderzijde, in de hallen, ook nog belast worden met zogenaamde rigging, o.a. licht- en geluidsapparatuur die we eraan hangen. Er mag geen enkel risico ontstaan, natuurlijk. Maar op de Westhal, de hal die later is bijgebouwd, zagen we mogelijkheden.” Daar bleek de constructie het onder bepaalde voorwaarden wel aan te kunnen. De tender ging uiteindelijk naar Innovi Dak, een expert in duurzame daken die de constructie van zonnepanelen op hoge gebouwen op unieke wijze aanpakt. Roy Franssen brengt een innovatieve sample naar de tafel. “Deze constructie werkt niet met ballast om de zonnepanelenconstructie op het dak te houden, maar met een plakplaat die op bitumen met vlam gelast wordt waardoor de constructie op een lichte maar stevige manier vast zit aan het dak. De panelen zijn groot, maar ook licht, waardoor je weinig voetjes nodig hebt en de constructie zelf ook licht blijft.” Bovendien is er bewust gekozen voor een kanteling van de bi-facial panelen, die aan beide zijdes zonlicht kunnen opnemen. “Er reflecteert immers altijd licht vanaf het dakoppervlak”, legt Roy uit. “Door het opvangen van die weerkaatsing levert de installatie gerust 10 tot 15 procent meer op.”

Out-of-the-box

Zo komen er tot wel 1.532 zonnepanelen op het dak te staan. Naar verwachting zullen die 830 kWp opleveren. Dit staat gelijk aan het vebruik van 295 huishoudens per jaar. Voor de constructie moest eerst de oude, zachte isolatie en dakbedekking verwijderd worden tot op de ijzeren beplating. Daar werd een dampremmend materiaal op gelegd en vervolgens een harde laag PIR-isolatie. Het werken op 17 meter hoogte bleek geen sinecure: er is geen trap of lift naar dit dak, dus Innovi Dak heeft een steiger aan de buitenkant opgebouwd en meerdere stortkokers aangelegd. “De nieuwe materialen zijn met een hijskraan naar boven getakeld en de werklieden gingen elke dag met een trapje op en af”, aldus Lars. De zomer werkte echter niet mee: er kwamen enorme stortbuien naar beneden en het weren van vocht tijdens de bouwwerkzaamheden was niet gemakkelijk. “Maar tegelijkertijd was het ook wel mooi om te zien hoe innovatief je te werk gaat als je zo’n groot oppervlak op zo’n hoogte moet aanpakken”, vult Roy aan. “De dakdekkers reden bijvoorbeeld met quads over het dak om het afval en de materialen van punt A naar punt B te krijgen. Tja, je moet out-of-the-box denken als je binnen redelijke tijd zo’n project wilt afronden.” Nu het dak toch werd gerenoveerd, wordt er meteen ook geïnvesteerd in nieuwe rookluiken met een betere isolatiewaarde.

Energie delen

De verlichting en zonnepanelen zijn dan wel geïnstalleerd, maar MECC Maastricht staat voorlopig niet stil. “We zijn onze service voortdurend aan het scherpstellen en we sparren over wat we eventueel nog verder kunnen verbeteren”, zegt Lars. “Zo onderzoeken we bijvoorbeeld de mogelijkheid om roostertjes op de lampen te zetten zodat we op simpele wijze kleurenfilters op de lampen kunnen plaatsen wanneer er events zijn die om sfeervol licht in een specifieke kleur vragen. Om dat volledig met RGB verlichting te doen op zo’n grote aantallen en hoogte werd dat veel te kostebaar. En we zijn van plan om de energie die de zonnepanelen opwekken, straks aan te sluiten op het congrescentrum die voorzien is van een warmtepomp zodat we daar niet alleen nagenoeg gasvrij, maar ook op eigen opgewekte energie kunnen verwarmen en koelen. Mochten we in de toekomst een manier vinden om de stroom met een grote batterij op te slaan, zodat we bijvoorbeeld elektrische auto’s hier op de parkeerplaatsen kunnen opladen en omringende bedrijven hier ook gebruik van kunnen maken dan zou dat geweldig zijn. We hebben een werkgroep opgericht om samen met het ziekenhuis en de universiteit te onderzoeken hoe we hier een gezamenlijke laadinfrastructuur kunnen opzetten voor bezoekers én medewerkers. Er ligt dus een kansrijke toekomst in het verschiet op de Brightlands Maastricht Health Campus waar MECC Maastricht onderdeel van is.”