Hasp-O Sint-Truiden: een schoolvoorbeeld van het succes van Design & Build

Momenteel wordt de laatste hand gelegd aan Hasp-O Centrum Sint-Truiden, een zogeheten School van Morgen. Dat is een duurzame school die in een publiek-private samenwerking tussen overheid, AG Real Estate en BNP Paribas Fortis wordt gerealiseerd. Als projectleider kan Patrick Kaes inmiddels met gesloten ogen over de site wandelen. “We kennen dit project door en door, want er zijn een aantal zaken die het heel speciaal maken”, vertelt hij. “De school bevat niet alleen de nodige lokalen, er is ook nog eens heel goed nagedacht over de indeling van het gebouw. En we hebben het gerealiseerd via Design & Build.” Dat betekent dat de bouwpartners tegelijkertijd bouwen én keuzes maken over de materialen en invulling van het project. De architect levert, met andere woorden, een basisplan aan, en verder worden de bouwgerelateerde keuzes aan de aannemer uitbesteed.

Snel bouwen

Een format dat niet elk bouwbedrijf durft aan te nemen. Maar Vanderstraeten en Houben hadden er al ruime ervaring mee. “Het is altijd een intense periode”, zegt Jeroen De Mulder. “Het bouwproces duurt namelijk maar kort. We hadden in dit geval 22 maanden om de volledige bouw te realiseren, dus je begint aan de constructie en werkt ondertussen het dossier verder uit.” Er komt heel wat bij kijken. De aannemer is namelijk niet alleen verantwoordelijk voor de succesvolle oplevering, maar ook voor onderhoud en reparaties aan het gebouw gedurende 30 jaar. “Vandaar ook de vrijheid die de aannemer krijgt om, in overleg met de ontwerpers, bijvoorbeeld materialen zelf te kiezen bij de inrichting. Als wij instaan voor het onderhoud, dan kiezen we zelf ook voor de materialen die we straks moeten onderhouden”, legt Jeroen uit.

Dat leidt als vanzelf tot duurzame keuzes. Patrick: “We hebben regelmatig onze eigen kostenberaming overstegen met de aanschaf van kwaliteitsvolle elementen die de tand des tijds beter zouden doorstaan. Het gaat hier immers om een school, waar dagelijks honderden leerlingen door de hallen passeren. Denk maar aan plaatmateriaal dat de deuren verstevigt, onderhoudsvriendelijke verlaagde plafonds, het gebruik van staal in plaats van aluminium voor de veelgebruikte buitendeuren, en mooi zichtmetselwerk in de circulatieruimtes in plaats van witgepleisterde muren. Dat soort keuzes begrijpt de bouwheer ook.”

Schakelpunt

Wat de school eveneens kenmerkt, is de bijzondere ligging: pal achter het station van Sint-Truiden, met aan de andere zijde de glooiende Haspengouwse heuvels. Die uitdaging was weggelegd voor het Maastrichtse bureau Architecten aan de Maas. “Het is een complexe taak geweest, want de school vormt stedenbouwkundig een belangrijk schakelpunt”, zegt Roland van Bussel. “We zijn de bouw dan ook al zo’n zes jaar aan het plannen. De school moet tegelijkertijd verbinding maken met het station én met het landschap. Met het stadse én met de fruitbomen. Bovendien kwam de bijna 18.000 vierkante meter op verschillende grondniveaus te staan.” Om die reden ontwikkelde Roland het plan om de school zich gradueel te laten openen richting de landschapszijde en een schaalwisseling te creëren van voren naar achteren. “We hebben het hoogteverschil in het landschap gebruikt om de praktijklokalen en werkplaatsen deels onder de grond te plaatsen en zo meer ruimte te creëren op het verdiep”, legt Roland uit. “Daardoor ontstaat er een relatie met het omringende landschap.”

Grenzeloos communiceren

Gelukkig verliep de samenwerking tussen de partijen erg goed en wordt de school netjes binnen de 22 maanden opgeleverd. “Dit is het soort projecten dat we nu doen, dus we passen ons erop aan”, zegt Patrick. Ook voor Roland was dit Design & Build-proces een spannende tijd. “Als Nederlandse architect samenwerken met een Belgische aannemer aan een Belgisch project is heel anders dan ik gewend ben”, lacht hij. “En in dit geval kreeg de aannemer ook nog eens zeggenschap in het ontwerp. Van tevoren weet je niet hoe dat zal lopen, maar ik moet zeggen dat we elkaar echt wisten te vinden. Je moet begrip voor elkaar hebben en elkaars voorkeuren goed overwegen. Voor de aannemer en projectontwikkelaar was de total cost of ownership vanzelfsprekend belangrijk. De soms harde materialen die uit hun keuzes voortkwamen, zoals prefabbeton, hebben we vervolgens verzacht met houten elementen om zo contrasten te creëren.”

Allemaal positief

Voor de indeling van het groenlandschap deed Roland een beroep op Studio BNL, een toepasselijk Belgisch-Nederlands duo dat het terrein een unieke groene draai gaf. Vandaag de dag staat Hasp-O Sint-Truiden fier overeind in haar tweeledige rol als school én verbinder. Jong en oud, stad en platteland, fietsverkeer en treinverkeer, hoogtes en laagtes, ze komen hier samen. Het snelle bouwproces kostte de projectleiders naar eigen zeggen misschien wat grijze haren, maar ze zijn blij met het gebouw dat er nu staat. “De reacties van de mensen die tijdens de opendeurdag de school bezochten waren unaniem positief”, zegt Jeroen De Mulder. “Als aannemer zie je vooral de details en de uitdagingen, maar wanneer de bezoekers binnenkomen hoor je alleen maar ooh’s en aah’s. Dat is de beste referentie die je kunt krijgen.”