Circulaire herbestemming voor oude mijnschool

B+ architecten heeft de herbestemming vormgegeven. Het Genkse architectenbureau is vertrokken van drie belangrijke principes van circulair bouwen: maximaal behoud van materialen en een ode aan het bestaande gebouw, ruimtelijk rendement en maximale flexibiliteit in de toekomst en de toevoeging van nieuwe demonteerbare, modulaire constructies. Die laatste zijn ontworpen op basis van MOSARD, het open uniform maatsysteem voor circulair bouwen.

Ode aan het bestaande gebouw
Bij een renovatie is er altijd sprake van behoud van bouwelementen, maar B+ architecten ging nog een stap verder door in te zetten op maximale recuperatie van elementen en materialen en die ook zo veel mogelijk zichtbaar te houden. “De verschillende sporen van de geschiedenis zijn gelaagd zichtbaar gelaten en benadrukt en bepalen de sfeer van de vleugel”, schetst architect-zaakvoerder Ruben Braeken. “De nieuw ingebrachte structuren en materialen hebben wij met respect voor het bestaande gebouw onderscheidend vormgegeven, ze zijn allemaal demonteerbaar. Het gaat zowel om gestandaardiseerde elementen met uniforme maten die eenvoudig kunnen worden gerecupereerd en hergebruikt als om biogebaseerde materialen of materialen met een lage ecologische voetafdruk zoals hout, staal of kalei op basis van kalk. Alle onnodige afwerkingsmaterialen zijn geweerd. De hele renovatie is op die manier een ode aan het bestaande gebouw geworden.” Concreet bleven de oorspronkelijke spanten en metselwerkwanden in het zicht. “De spanten zijn wel verstevigd en voorzien van een bijkomende constructie waarop de tussenvloer steunt. Patronen in de tegelvloer maken dan weer duidelijk waar ooit de bestaande wanden stonden, zodat de structurele indeling van het oorspronkelijke gebouw zichtbaar blijft.”

Ruimtelijk rendement en flexibel plan
“Meerdere muren zijn gesloopt om een ander principe van circulair bouwen mogelijk te maken: een flexibele indeling die in de toekomst andere gebruiksscenario’s moet toelaten”, vervolgt Ruben Braeken. “Het nieuwe gebouw is multifunctioneel opgevat en kreeg binnenin verschillende flexibele schuif- en systeemwanden, die uiteraard demonteerbaar zijn uitgevoerd.” Maar ook ruimtelijk rendement was voor de architecten een uitgangspunt. “Door het openwerken van de kelder, de toevoeging van een extra vloerniveau halverwege de raampartijen – om daglichttoetreding op de nieuwe verdieping toe te laten – en het openwerken van de voorheen ongebruikte zolderruimte hebben we een bijkomende ruimte gecreëerd binnen de bestaande gebouwschil. De bakstenen muur is vanaf het extra vloerniveau gekaleid tot de oorspronkelijke plafondhoogte in het gebouw: 1,1 meter boven de nieuwe tussenvloer.”

Energetische renovatie
Ook op het vlak van technieken zijn kosten nog moeite gespaard. Ruben Braeken: “Het volledige gebouw is geïsoleerd en uitgerust met de laatste nieuwe, duurzame technieken. Die zijn eveneens flexibel opgevat: ze blijven in het zicht en laten multifunctioneel gebruik of eenvoudige aanpassingen toe.” Tot slot werd ook de circulatie herdacht. “B+ architecten heeft de typische klassenstructuur van het schoolgebouw doorbroken en opengewerkt om een open sfeer en verbondenheid te creëren tussen de diverse gebruikersgroepen. De horizontale en verticale circulatielijnen, vormelijk vertaald door een loopbrug en een zichtbare liftschacht, zijn een veruitwendiging van de ontmoetingskansen tussen de verschillende doelgroepen.”